موارد مصرف

Gemcitabine یکی از آنالوگ های Cytarabine می باشد که در داخل سلول به نولکئوزیدهای دی فسفات و تری فسفات فعال متابولیزه می گردد که سنتز DNA را مهار می کنند و آپوتپوز را تحریک می کنند و عمدتاً علیه سلولهای فاز S فعال هستند و در برخورد با تومورهای سفت مثل تومورهای مثانه، پستان، ریه و پانکراس کاربرد دارد. هم چنین در سرطان های سرویکس و تخمدان مصرف می گردد. Gemcitabine به طریق داخل وریدی و به فرم هیدروکلرید تجویز می گردد. دوزهای تجویزی بر اساس پایه محاسبه می شوند. 14/1 گرم فرم هیدروکلرید دارو تقریباً معادل یک گرم Gemcitabine می باشد. غلظت محلول انفوزیون نباید از میزان معادل 40 mg/ml Gemcitabine تجاوز کند. 

دوز آغازین توصیه شده معادل با g/m 1Gemcitabine است که از طریق انفوزیون طی 30 دقیقه داده می شود و متعاقب آن دوزهای تجویزی بر اساس پاسخ درمانی و مسمومیت تنظیم می شود. در درمان سرطان پانکراس دوره آغازین درمان تا حد 7 مرتبه از این مقدار دوز در فواصل یک هفته ای داده می شود و یک هفته بعد از بهبود با رژیم انفوزیون یکبار در هفته و به مدت 3 هفته متوالی از 4 هفته دنبال می شود. در درمان سرطان ریه نوع non- small cell و سرطان مثانه این دارو معمولاً همراه با cisplatin تجویز می شود. دوزهای توصیه شده gemcitabine به صورت بالا و یکبار در هفته به مدت 3 هفته می باشد که با یک هفته استراحت پیگیری می شود و یا به صورت جایگزین g/m 25/1 از این دارو در روزهای 1 و 8 از یک دوره 21 روزه به بیماران داده می شود و متناسب با بروز مسمومیت دوزهای تجویزی تنظیم می شوند. در سرطان پستان این دارو همراه با یک تاکسان داده می شود مثل paclitaxel و دوز تجویزی gemcitabine g/m 25/1 در روزهای 1 و 8 از یک دوره 21 روزه است که متناسب با مسمومیت تنظیم می شود.

   فارماكينتيك

متعاقب تجویز داخل وریدی این دارو به سرعت از خون پاکسازی می شود و توسط سیتیدین دآمیناز در کبد، کلیه، خون و دیگر بافتهای بدن متابولیزه می شود. کلیرانس آن تقریباً 25% در زنان پایین تر از مردان می باشد و تقریباً تمام دوز تجویزی از طریق ادرار و به شکل -داکسی- . دی فلورویوریدین (dFdU) دفع می شود وتنها حدود 1% در مدفوع یافت می شود. متابولیسم داخل سلولی آن باعث تولید متابولیت های مونو، دی و تری فسفات می شود که دوتای آخر فعال هستند. نیمه عمر آن بین 42 تا 94 دقیقه متغیر است که بستگی به سن و جنس دارد. نیمه عمر داخل سلولی فرم تری فسفات بین 7/0 تا 2/1 ساعت متغیر است.

   عوارض

همانند cytarabine علائم شبه آنفولانزا و راش های پوستی نسبتاً شایع هستند. ادم، تنگی نفس و آلوپسی نیز شایع می باشند. ادم ریوی به صورت غیر شایع گزارش شده است و موارد نادری از افت فشار خون گزارش شده است. این دارو می تواند باعث بی خوابی شود و بیمارانی که بسیار تحت این اثر قرار گرفته اند نباید رانندگی کنند و یا با وسایل ماشینی کار کنند. مسمومیت شدید به شکل التهاب مری تهدید کننده حیات و پنومونی در بیمارانی که در حین مصرف این دارو تحت رادیوتراپی قفسه سینه قرار گرفته اند دیده شده است. در اختلالات کلیوی و کبدی باید احتیاط مصرف شود. در مواردی سندرم اورمی- همولیتیک گزارش شده است که منجر به نارسایی کلیوی برگشت ناپذیر شده است و در مراحل اولیه مشاهده علائم آنمی میکروآنژیوپاتی همولیتیک مصرف دارو باید متوقف شود.