موارد مصرف

بتامتازون براي درمان جايگزيني در نارسايي غده فوق كليوي استفاده مي شود. اين دارو همچنين در درمان علامتي اختلالات التهابي و آلرژيك در جهت سركوب كردن سيستم ايمني، هيپرپلازي مادرزادي غده فوق كليوي و تحريك بلوغ ريوي جنين در زايمانهاي زودرس و ادم مغزي نيز مؤثر است.

   فارماكينتيك

بتامتازون سريعاً و به خوبي از دستگاه گوارش جذب مي شود. شكل تزريقي آن نيز از عضله به خوبي جذب مي شود. به طور عمده در كبد و مقاديري نيز در كليه و بافتها به متابوليت هاي غير فعال تبديل مي شود.

   مكانيسم

اين دارو با عبور از غشاء سلولي به گيرنده هاي خود در سيتوپلاسم متصل شده و كمپلكس دارو-گيرنده وارد هسته سلولي مي شود. اين كمپلكس با اتصال به نواحي خاصي از DNA موجب تحريك روند رونويسي mRNA و به دنبال آن ساخت آنزيم هايي مي گردد كه درنهايت مسئول اثرات سيستميك كورتيكواستروئيدها مي باشند. اين دارو با جلوگيري از تجمع سلول هاي التهابي درناحيه التهاب، مهار فاگوسيتوز و آزاد شدن آنزيم هاي مسئول در التهاب و مهار ساخت و آزاد شدن واسطه هاي شيميايي التهاب اثرات ضدالتهابي خود را اعمال مي كند.

   موارد منع مصرف

1. تزريق داخل مفصلي اين دارو در مواردي مثل: 

جراحي ترميمي مفاصل، اختلالات انعقادي خون، شكستگي داخل مفصلي، عفونت اطراف مفصل يا سابقه ابتلاء به آن، پوكي استخوان اطراف مفصل به دلايلي غير از آرتريت و مفصل ناپايدار نبايد مصرف شود. 

2. اين دارو براي پيشگيري از سندرم زجر تنفسي نوزادان و در صورت وجود آمنيونيت، عفونت يا تب، عفونت باهرپس ، عدم كفايت جفت و پارگي زودرس غشاء نيز نبايد مصرف شود.

   هشدار

1. استفده طولاني مدت بتامتازون مي تواند منجر به مهار رشد شود. 

2. به دنبال مصرف اين دارو ممكن است آزمون هاي بررسي عملكرد محور هيپوتالاموس-هيپوفيز –غده فوق كليوي دچار اختلال شود. 

3. در افراد مسن و به خصوص خانم هاي يائسه، احتمال ايجاد پوكي استخوان و فشار خون بالا، افزايش مي يابد. 

4. در صورت نياز به جراحي و يا درمان اضطراري و نيز مصرف دارو در بيماران ديابتي، بايد احتياط كرد.

   عوارض

درمان دراز مدت با بتامتازون، بيمار را از جهت ابتلا به بيماريهاي عفوني مستعد مي كند و از طرفي علائم عفونت نيز پنهان مي شود. مصرف مقادير زياد بتامتازون مي تواند اختلالات رواني را تشديد كند. آب مرواريد كاهش يا تاري ديد و تكرار ادرار و پرنوشي، قرحه گوارشي، علائم شبه كوشينگ، آكنه، درد در ناحيه سريني، افزايش فشار خون، ادم ريوي در مادر و سردرد از عوارض جانبي دارو هستند.

   نكات

1. براي به حداقل رساندن تحريك گوارشي شكل خوراكي بتامتازون بايد بعد از غذا مصرف شود. 

2. از قطع ناگهاني مصرف دارو بعد از استفاده طولاني(بيش از 3 هفته) پرهيز شود. 

3. در طول درمان، مصرف سديم بايستي محدود شده و مصرف مكمل هاي حاوي پتاسيم توصيه مي شود. 

4. معاينات چشم پزشكي در طول درمان دراز

مدت، به طور مرتب بايد انجام گيرد.

   ميزان مصرف

خوراكي: 

بزرگسالان : به ميزان mg/day5-0/5 و در كودكان با عدم كفايت آدرنال mcg/kg17/5 يا mcg/m² 0/5 در سه مقدار منقسم استفاده مي شود و در ساير موارد mcg/kg 250-60 يا 7/5-2 mg/m² در سه يا چهار مقدار منقسم استفاده مي شود. 

تزريقي: 

بزرگسالان : به صورت تزريق داخل مفصلي، داخل ضايعه يا تزريق در بافت نرم حداكثر تا 9 ميلي گرم بتامتازون (12 ميلي گرم بتامتازون دي سديم فسفات) مصرف مي شود. در صورت نياز اين مقدار تكرار مي شود. از راه عضلاني يا انفوزيون آهسته داخل وريدي نيز 20-4 ميلي گرم كه در 24 ساعت مي توان اين مقدار را حداكثر 4 بار تكرار نمود، مصرف مي شود. 

در بزرگسالان مقدار 12-5/1 ميلي گرم از شكل طولاني اثر دارو (LA) داخل مفصل تزريق مي شود كه در صورت نياز مي توان آن را تكرار كرد. داخل پوست يا ضايعه به مقدار mg/m² 1/2 تا حداكثر 6 ميلي گرم كه هر هفته مي تواند تكرار شود. به صورت داخل عضلاني مقدار mg/day 9-0/5 ميتواند استفاده شود. در خانم هاي باردار، mg12 بصورت تزريق داخل عضلاني در هر 24 ساعت و تا 2 بار تجويز مي شود. 

كودكان : به صورت تزريق داخل وريدي آهسته و به ميزان يك ميلي گرم در كودكان 1 ساله و پايين تر و تا 2 ميلي گرم در سنين 5-1 سال و 4 ميلي گرم در سنين 12-6 سال تجويز مي شود.

   تداخل

مصرف همزمان اين دارو با ريفامپين، داروهاي ضدصرع مانند كاربامازپين، فنوباربيتال، فني توئين و پريميدين موجب تسريع متابوليسم بتامتازون و كاهش اثر دارو مي گردد. اين دارو ممكن است باعث كاهش اثر داروهاي پايين آورنده قند خون و يا داروهاي كاهنده فشار خون گردد. مصرف همزمان با داروهاي NSAIDS، خطر بروز عوارض و خونريزي از دستگاه گوارش را افزا

يش مي دهد.