فارماكينتيك

اثر بر آزمايشهاي تشخيصي ممكن است آزمون‌هاي عملكرد غده تيروئيد را تغيير دهد. هيدروكورتيزون ممكن است غلظت گلوكز و كلسترول را افزايش و غلظت سرمي پتاسيم، كلسيم را كاهش دهد.

   مكانيسم

تداخل دارويي در صورت مصرف همزمان با داروهاي خوراكي ضد انعقاد خون، ممكن است اثرات داروهاي خوراكي ضد انعقاد خون كاهش يابد. باربيتورات‌ها، فني‌توئين يا ريفامپين در صورت مصرف همزمان با هيدروكورتيزون ممكن است اثرات كورتيكواستروئيدي اين دارو را، به دليل افزايش متابوليسم كبدي، كاهش دهند. دوز هيدروكورتيزون افزايش داده شود. كلسيتپول و كلستيرامين و داروهاي آنتي‌اسيد اثرات كورتيكواستروئيدي اين دارو را با جذب سطحي آن كاهش مي‌دهند و در نتيجه، مقدار جذب شده هيدروكورتيزون كاهش مي‌يابد. هيدروكورتيزون متابوليسم ايزونيازيد و ساليسيلات‌ها را افزايش مي‌دهد. اين دارو ممكن است موجب تشديد كمي پتاسيم خون ناشي از مصرف داروهاي مدر يا آمفوتريسين B شود. كمي پتاسيم خون ممكن است خطر مسموميت را در بيماراني كه ديژيتال مصرف مي‌كنند، افزايش دهد. مصرف همزمان هيدروكورتيزون با استروژن‌ها ممكن است كليرانس هيدروكورتيزون را كاهش دهد. مصرف همزمان با داروهايي كه موجب بروز زخم گوارشي مي‌شوند، مانند داروهاي ضد التهابي غير استروئيدي ممكن است خطر بروز زخم گوارشي را افزايش دهد.

   موارد منع مصرف

عوارض جانبي اعصاب مركزي: احساس سرخوشي، بي‌خوابي، سردرد، پارستزي، رفتار سايكوتيك، سودو تومور مغزي، تشنج، سرگيجه. قلبي - عروقي: HF، زيادي فشار خون، ادم، آريتمي، ‌ترومبوفلبيت، ترومبو آمبولي. پوست: تأخير در بهبود زخم‌ها، آكنه، ضايعات پوستي، استريا، شكنندگي، پرمويي. چشم: آب مرواريد، گلوكوم. دستگاه گوارش: زخم گوارشي، تحريك، افزايش اشتها، تهوع، استفراغ، پانكراتيت. متابوليك: كمي پتاسيم، زيادي قند خون. عضلاني - اسكلتي: توقف رشد در كودكان، ضعف عضلاني، استئوپروز. ادراري - تناسلي: بي‌نظمي قاعدگي. ساير عوارض: نارسايي حاد آدرنال با افزايش استرس (عفونت، جراحي، تروما) يا قطع ناگهاني پس از دوره طولاني درمان، عدم تحمل كربوهيدرات، حالت كوشينگوئيد (moon face، buffalo hump، چاقي مركزي)، حساس شدن به عفونت‌ها. مسموميت و درمان تظاهرات باليني: مصرف مقادير حتي بسيار زياد اين دارو به ندرت موجب بروز مشكلات باليني مي‌شود. اگر دارو به مدت كمتر از سه هفته، حتي با مقادير زياد مصرف شود، به ندرت موجب بروز علائم و نشانه‌هاي مسموميت مي‌شود. با اين وجود، مصرف طولاني‌مدت دارو موجب بروز عوارض فيزيولوژيك، از جمله فرونشاني محور هيپوتالاموس - هيپوفيز - غده فوق كليوي، نشانه‌هاي كوشينگ، ضعف عضلاني و پوكي استخوان مي‌شود.

  نكات

طبقه‌بندي فارماكولوژيك: گلوكوكورتيكوئيد، مينرالوكورتيكوئيد. طبقه‌بندي درماني: جايگزين آدرنوكورتيكوئيد. طبقه‌بندي مصرف در بارداري: رده C نام‌هاي تجاري: Hydrocortisone Leurquin, Solu - Cortef

   ميزان مصرف

موارد منع مصرف و احتياط موارد منع مصرف: عفونت‌هاي قارچي سيستميك حساسيت مفرط نسبت به اجزاي اين فرآورده، نوزادان نارس (هيدروكورتيزون سديم سوكسينات). موارد احتياط: هيدروكورتيزون سديم فسفات يا سوكسينات در موارد زير با احتياط مصرف شوند: سابقه سكته قلبي، ديورتيكوليت، كوليت اولسراتيو، سابقه آناستوموز روده‌اي، هرپس سيمپلكس چشمي، زخم گوارشي، بيماري كليوي، زيادي فشار خون، پوكي استخوان، ديابت، اختلالات ترومبوآمبولي، حملات تشنجي، مياستني‌گراو، نارسايي قلب، سل، كم‌كاري تيروئيد، سيروز كبدي، ناپايداري احساسات، تمايلات سايكوتيك.

  تداخل

ملاحظات اختصاصي حساسيت بيمار نسبت به كورتيكواستروئيدهاي ديگر بررسي شود. بيشتر عوارض جانبي كورتيكواستروئيدها به مقدار و مدت مصرف وابسته است. براي نتايج بهتر و عوارض كمتر، مقدار روزانه به صورت تك دوز و صبح‌ها مصرف شود. در صورت امكان دوز خوراكي با غذا مصرف شود. بيماران ممكن است جهت پيشگيري از زخم‌هاي گوارشي به درمان دارويي نياز داشته باشند. فرمولاسيون با نمك‌هاي مختلف قابل تعويض با يكديگر نيست. تزريق عضلاني به صورت عميق و در عضله گلوتئال انجام شود. براي جلوگيري از آتروفي عضله، محل تزريق مرتب تغيير داده شود. از تزريق زير جلدي به علت ايجاد آتروفي و آبسه‌هاي استريل خودداري شود. فرم‌هاي تزريقي براي درمان متناوب (يك روز در ميان) استفاده نمي‌شود. هميشه به حداقل دوز مؤثر كاهش داده شود. دارو ممكن است علائم عفونت مانند آميبياز نهفته را پوشانده يا آن را بدتر كند. استرس (تب، تروما، جراحي و مشكلات عاطفي) ممكن است نارسايي آدرنال را افزايش داده به افزايش مقدار دارو نياز باشد. مراقب علائم دپرسيون يا اپيزودهاي سايكوتيك، به ويژه در درمان‌هاي طولاني‌مدت باشيد. اندازه‌گيري دوره‌اي رشد در صورت درمان با دوز بالا و مدت طولاني در كودكان لازم مي‌باشد. بعد از دوره طولاني درمان دوزاژ را به آهستگي كم كنيد. بعد از قطع ناگهاني درمان، بيمار ممكن است مجدداً دچار التهاب، خستگي، ضعف، آرترالژي، تب، گيجي، خستگي، دپرسيون، fainting، هيپوتانسيون اورتوستاتيك، ديس‌پنه، بي‌اشهايي و هيپوگلايسمي شود. پس از استفاده طولاني مدت قطع ناگهاني دارو ممكن است باعث مرگ شود. هيدروكورتيزون واكنش به تست‌هاي پوستي را ساپرس كرده و نتايج منفي كاذب در تست نيتروبلوتترازوليوم براي عفونت‌هاي باكتريال سيستميك ايجاد مي‌كند. بيماران ديابتيك ممكن است به دوز بالاتر انسولين نياز داشته باشند. ميزان گلوكز خون بررسي شود. بيماران از نظر آثار كوشينگ مانند، moon face، buffalo hump، چاقي مركزي، نازك شدن موها، هيپرتانسيون و حساسيت به عفونت بررسي شوند. نكات قابل توصيه به بيمار دارو مطابق دستور پزشك مصرف شود. عوارض جانبي مهم به سرعت گزارش داده شود. مصرف در سالمندان: افراد سالمند با استفاده طولاني‌مدت دارو نسبت به استئوپروز حساس‌تر مي‌باشند. مصرف در كودكان: مصرف طولاني‌مدت هيدروكورتيزون در كودكان و نوجوانان ممكن است رشد و بلوغ را در آن‌ها به تأخير اندازد.