موارد مصرف

از ليتيم در درمان و پيشگيري مانيا، بيماري مانيك – دپرسيو، افسردگي عود كننده و رفتار تهاجمي استفاده مي‌شود.

   فارماكينتيك

كربنات ليتيم از طريق خوراكي به طور كامل جذب مي‌شود و بعد از 30 دقيقه غلظت پلاسمايي ان به حداكثر مي‌رسد. 95% دارو بدون تغيير از طريق كليه دفع مي‌شود. نيمه عمردارو حدود 24 ساعت مي‌باشد.

   مكانيسم

مكانيسم اثر ليتيم دقيقا مشخص نيست، اما به دليل شباهت يون ليتيم به يون سديم ، جايگزين سديم شده و در ايجاد پتانسيل عمل در سلولهاي عصبي اختلال ايجاد مي‌كند بر روي عملكرد واسطه‌هاي شيميايي عصبي‌مثل نوراپي‌نفرين، سروتونين ، دوپامين و استيل‌كولين و گيرنده‌هاي آنها تأثير مي‌گذارد و با كاهش توليد پيام رسان ثانويه اينوزيتول‌تري فسفات ايجاد پاسخ سلولي را تضعيف مي‌كند.

   موارد منع مصرف

در صورت وجود سابقه لوسمي اين دارو نبايد مصرف شود.

   هشدار

. به دليل احتمال بروز تغييرات بافتي و عملكردي كليه متعاقب مصرف دراز مدت ليتيم درمان با اين دارو بيش از 5-3 سال توصيه نمي‌شود. 

2. از آنجايي كه نمك‌هاي ليتيم داراي ضريب درماني بسيار باريكي هستند ، فقط در صورتي مي‌توان آنها را تجويز نمود كه بتوان غلظت پلاسمايي دارو را به تناوب اندازه گرفت. افزايش غلظت پلاسمايي ليتيم بالاتر از حد درماني ممكن است كشنده باشد. 

3. در صورت بروز علائم مسموميت با ليتيم (لرزش ، عدم تعادل، نيستاگموس، نارسايي كليوي و تشنج) بايد درمان را قطع و در صورت لزوم مسموميت زدايي انجام داد. 

4. وقتي كه غلظت پلاسمايي ليتيم به حد سمي مي‌رسد، معمولاً 1 يا 2 روز طول مي‌كشد تا علائم شديد مسموميت بروز كند. 

5. در صورت تخليه سديم بدن ، مسموميت با ليتيم تشديد مي‌شود. به همين دليل از مصرف داروهاي مدر بخصوص تيازيد‌ها همزمان با اين دارو بايد اجتناب شود. 

6. اين دارو در موارد زير بايد با احتياط فراوان مصرف شود. 

بيماري قلبي –عروقي، اختلالات CNS مانند صرع يا پاركينسون، دهيدراسيون شديد، عفونت شديد، بي كفايتي كليه و احتباس ادرار. 

7. بررسي نوار قلبي حداقل يكبار قبل از شروع درمان و سپس در صورت نياز در طي درمان توصيه مي‌شود. همچنين تعيين غلظت سرمي ليتيم به طور منظم در طول درمان نيز توصيه مي‌شود. تعيين عملكرد كليه و شمارش تام و افتراقي سلولهاي خون پيش از درمان و بطور منظم در طول درمان با اين دارو توصيه مي‌شود.

   عوارض

اختلال گوارشي، لرزش، پرنوشي و پرادراري، افزايش وزن و خيز از عوارض جانبي دارو هستند. . تاري ديد ، بدتر شدن اختلال گوارشي(بي‌اشتهايي، استفراغ، اسهال)، ضعف عضلاني، افزايش اختلال CNS (خواب آلودگي خفيف، كسالت، سرگيجه و عدم تعادل ، عدم هماهنگي ، هيپررفلكسي، تشنج، سايكوز ، سنكوپ، كم ادراري، نارسايي گرش خون ، اغماء و معمولا مرگ از علائم مسموميت با ليتيوم هستند.

   نكات

1. مقدار مصرف ليتيم را بايد به گونه‌اي تنظيم نمود كه غلظت پلاسمايي در محدوده MMOL/LITER1-4/0 قرار بگیرد. 

2. جهت درمان نگهدارنده و در سالمندان ، مقدرا مصرف ليتيم بايد به گونه‌اي تنظيم شود كه غلظت پلاسمايي در حد MMOL/LITER1-4/0 بدست آيد. 

3. غلظت پلاسمايي مطلوب در هر فرد بايد به طور جداگانه‌ تعيين شود. 

4. در مسموميت خفيف با ليتيم، قطع دارو و تجويز مقادير زياد آب و نمك براي رفع مسموميت كفايت مي‌كند. 

5. وقتي رژيم دارویی ليتيم تثبيت شد، معمولا هر 3 ماه يكبار غلظت پلاسمايي آن بايد انداز‌ه‌گيري شود. 

6. در طول دوره درمان ، عملكرد تيروئيد بايد تحت نظر باشد. 

7. در طول دوره درمان ، بيمار بايد آب و سديم به اندازه كافي مصرف كند. 

8. در صورت بروز استفراغ، اسهال عفونت و تعريق شديد ممكن است لازم باشد مصرف ليتيم را قطع نمود يا مقدار مصرف را كاهش داد. 

9. از قطع ناگهاني مصرف دارو بايد پرهيز شود. 

10. فرآورده‌هاي مختلف ليتيم از نظر فراهمي زيستي با يكديگر تفاوت دارند و در صورت تغيير فرآورده‌هاي مورد استفاده بيمار ، بايد احتياطات لازم انجام شود. 

11. اين دارو نبايد بيش از مقدار توصيه شده مصرف شود. 

12. دوره درمان با دارو بايد كامل شود. براي حصول پاسخ مطلوب، ممكن است 3-1 هفته وقت لازم باشد. 

13. در صورت فراموش شدن يك نوبت مصرف دارو، به محض به ياد آوردن، آن نوبت بايد مصرف شود، مگر اينكه تا زمان مصرف نوبت بعدي كمتر از 4 ساعت باقيمانده باشد. مقدار مصرف بعدي نيز نبايد دو برابر گردد. 

14. به منظور بررسي پيشرفت ، درمان ، مراجعه منظم به پزشك ضروري است. 

15. به دليل احتمال بروز خواب آلودگي و سرگيجه هنگام رانندگي يا كار با ماشين‌آلاتي كه نياز به هوشياري دارند بايد احتياط نمود. 

16. هنگام ورزش و در هواي گرم بايد احتياط نمود. 

17. در صورت ابتلا به بيماري‌هايي كه سبب تب، تعريق، تهوع و استفراغ مي‌شود بايد احتياط نمود.