موارد مصرف

مانيتول براي پيشگيري و يا درمان فاز كم ادراري در نارسايي حاد كليه، دردرمان خيز مغزي و افزايش فشار داخل جمجمه و فشار داخل چشم، تسريع دفع ادرار مواد سمي و جلوگيري از آسيب كليوي ناشي از آنها و همچنين براي پيشگيري از همولیز و افزايش هموگلوبين آزاد خون در طي عمل جراحي برداشتن پروستات از راه پيشابراه مصرف مي‌شود.

   فارماكينتيك

مانيتول در بخش خارجي سلولي باقي مي‌ماند. متابوليسم اين دارو در كبد بسيار ناچيز است. نيمه عمر مانيتول تقريباً 100 دقيقه است كه در نارسايي حاد كليه به 36 دقيقه مي‌رسد. زمان لازم براي شروع اثر مدر آن 3-1 ساعت و براي كاهش فشار مايع مغزي-نخاعي و فشار داخل چشم 15 دقيقه پس از شروع انفوزيون است. اوج اثر كاهنده فشار داخل چشم 60-30 دقيقه پس از انفوزيون مي‌باشد. طول اثر كاهنده فشار مايع مغزي-نخاعي 8-3 ساعت پس از قطع انفوزيون و طول اثر كاهنده فشار داخل چشم 8-4 ساعت است. دفع دارو كليوي است.

   مكانيسم

‌ مكانيسم :  

   موارد منع مصرف

اين دارو در نارسايي احتقاني قلب، خیز ريوي، بي‌ادراري همراه با نكروز حاد كليوي، دهيدارتاسيون شديد، خونريزي جمجمه و نارسايي قلبي يا خيز ريوي پس از شروع درمان با مانيتول نبايد مصرف شود.

   هشدار

1- اين دارو در صورت عيب شديد كار قلب و كليه بايد با احتياط فراوان مصرف شود. 

2- نشت دارو از رگ به بافت‌هاي اطراف، سبب برز التهاب وترومبوفليت مي‌شود. 

3- در طول درمان بامانيتول، اندازه‌گيري ميزان الكتروليت(به ويژه سديم و پتاسيم)، بررسي عملكرد كليه و تعيين ميزان حجم ادرار ضروري است.

   عوارض

شديدترين عارضه جانبي مانيتول، بر هم خوردن تعادل آب و الكتروليت است. تجويز سريع مقادير زياد آن ممكن است منجر به تجمع مانيتول، افزايش بيش از حد مايع خارج سلولي، كمي سديم خون، گاهش زيادي پتاسيم خون و افزايش بار گردش خون مي‌شود. 

تداخل‌هاي دارويي: مصرف همزمان اين درو با ديگوكسين ممكن است احتمال بروز مسموميت با ديگوكسين را به علت كاهش

پتاسيم خون افزايش دهد.

 نكات

1- محلول مانيتول فقط بايد از راه انفوزيون وريدي مصرف شود. 

2- محلول مانيتول با غلظت 15 درصد و بيشتر در دماهاي پايين تمايل به تشكيل بلور دارد، لذا ست انفوزيون مانيتول در هنگام تجويز اين غلظت بايد داراي صافي باشد. 

3- در صورت نياز به مصرف اين دارو در بيماران مبتلا به كم ادراري يا بي‌كفايتي كار كليه، توصيه مي‌شود قبل از شروع درمان يك مقدار ازمايشي معادل mg/kg200 به صورت محلول 20-10 درصد طي مدت 5-3 دقيقه انفوزيون وريدي شود. در صورت عدم حصول پاسخ مطلوب، درمان با مانيتول را نبايد آغاز نمود.

   ميزان مصرف

بزرگسالان: به عنوان مدر، مقدار 100-50 گرم به صورت محلول 25-5 درصد انفوزيون وريدي مي‌شود. سرعت انفوزيون بايد طوري تنظيم شود كه ميزان دفع ادرار حداقل ml/hr50-30 باشد. در درمان خيز مغزي، افزايش فشار داخل جمجمه وگلوكوم، g/kg2-0/25 به صورت محلول 25-15 درصد طي 60-30 دقيقه انفوزيون مي شود. براي دفع مواد سمي، مقدار 20-5- گرم به صورت محلول 25-5 درصد با سرعتي كه ميزان دفع ادرار حداقل به ml/hr500-100 برسد، انفوزيون وريدي مي‌شود. 

كودكان: به عنوان مدر، g/kg2-0/25 به صورت محلول 20-15 درصد طي 6-2 ساعت براي درمان خيز مغزي، افزايش فشار داخل جمجمه و گلوكوم g/kg2-1 به صورت محلول 20-15 درصد طي 60-30 دقيقه و براي دفع مواد سمي، حداكثر g/kg2 به صورت محلول 10-5 درصد انفوزيون وريدي مي‌شود.

   تداخل

تداخل : مصرف‌ همزمان‌ باديگوكسين‌ ممكن‌ است‌ احتمال‌ بروزمسموميت‌ با ديگوكسين‌ را به‌ علت‌ كاهش‌پتاسيم‌ خون‌ افزايش‌ دهد.