موارد مصرف

فنتانيل يك ضد درد مخدر است كه به عنوان داروي ضد درد هنگام عمل جراحي، القاي بيهوشي و حفظ آن و پيشگيري يا تسكين درد بلافاصله پي از عمل جراحي مصرف مي‌‌شود.

   فارماكينتيك

فنتانيل براحتي از سد خوني- مغزي عبور مي‌كند. 89-80% دارو به پروتئين‌هاي پلاسما پيوند مي‌يابد. تجمع فنتانيل‌ در بافت‌هاي چربي ممكن است باعث طولاني‌شدن طول اثر دارو شود. متابوليسم دارو كبدي است . فنتانيل نيمه عمر سه مرحله‌اي دارد و نيمه عمر دفعي آن 6/3 ساعت است.زمان شروع اثر دارو حدود 15-7 دقيقه بعد از تزريق عضلاني و 2-1 دقيقه بعد از تزريق وریدیاست و طی 30-20 دقیقه بعد از تزریق عضلانی و 5-3 دقيقه بعد از تزريق وريدي به حداكثر اثر خود مي‌رسد طول مدت اثر دارو از راه عضلاني 2-1 ساعت و از راه وريدي 1-5/0 ساعت است. دفع دارو عمدتاً كبدي است.

   مكانيسم

‌ مكانيسم :  ضد دردهاي‌ مخدر با اتصال‌به‌ گيرنده‌هاي‌ خاصي‌ در CNS باعث‌ تغييردر دريافت‌ و پاسخ‌ به‌ تحريكات‌ دردمي‌شوند. آزاد شدن‌ واسطه‌هاي‌ عصبي‌ ازاعصاب‌ آوران‌ حساس‌ به‌ تحريكات‌دردناك‌ احتمالا با اين‌ داروها كاهش‌ يافته‌يا مهار مي‌شود.

   موارد منع مصرف

موارد منع مصرف :

   هشدار

. در صورت وجود عيب كار كبد، بيماري ريوي و نقص سيستم تنفسي و در بيماران سالخورده يا بسيار جوان بايد با احتياط فراوان تجويز شود. 

2. داروهاي ضد درد مخدر باعث تشديد ضعف تنفسي مي شوند. 

3. هنگام تجويز دارو بايد امكانات لازم براي كنترل علائم مسموميت احتمالي با دارو از جمله آنتاگونيست‌هاي مواد مخدر در دسترس باشد. 

4. تزريق وريدي دارو بهتر است به صورت آهسته و طي حداقل 2-1 دقيقه صورت گيرد. 

5. اگرچه مصرف همزمان بنزودياپين‌ها ممكن است باعث بهبود بيهوشي گردد، احتمال افزايش ضعف تنفسي و يا كاهش فشار خون بايد در نظر گرفته شود. 

6. مصرف متناوب دارو ممكن است باعث ايجاد تحمل به اثرات دارو وابستگي واعتياد شود.

   عوارض

برادي كاردي، كاهش فشار خون و ضعف تنفسي طي و بعد از عمل جراحي از عوارض شايع و مهم فنتانيل هستند.

   نكات

- تا 24 ساعت پس از مصرف اين دارو، در صورت بروز سرگيجه ، خواب‌آلودگي ،‌منگي يا تاري ديد بايد احتياط نمود. 

2. تا 24 ساعت پس از مصرف اين دارو، از مصرف ساير فراورده‌هاي حاوي الكل با داروهاي مضعف CNS بايد خودداري نمود. مگر اينكه اختصاصاً توسط پزشك تجويز شود.

   ميزان مصرف

بزرگسالان: به عنوان داروي كمكي در بيهوشي عمومي براي اعمال جراحي كوچك mcg/kg2 تزريق وريدي مي‌شود. براي اعمال جراحي بزرگ، به عنوان مقدار متوسط mcg/kg20-2 و به عنوان مقدار مصرف زياد ( اعمال جراحي قلب باز ، جراحي نورولوژيك يا ارتوپديك ) mcg/kg50-20 تزريق وريدي مي‌شود. به عنوان داروي كمكي در بي‌حسي موضعي،‌10-50ميكروگرم تزريق عضلاني يا وريدي مي‌شود. به منظور ايجاد اثر فوري و پيوسته طي يك عمل جراحي طولاني، انفوزيون مداوم وريدي همزمان با تزريق يك مقدار حمله ای ‌اوليه يا پس از آن توصيه مي‌شود. پيش از عمل جراحي نيز 100-50 ميكروگرم 60-30 دقيقه پيش از عمل و پس از عمل جراحي نیز 100-50 ميكروگرم( كه در صورت نياز طي 2-1 ساعت تكرار مي‌شود. ) تزريق عضلاني مي‌شود. 

كودكان: به عنوان يك عامل اصلي در جراحي بزرگ به منظور ايجاد بيهوشي ، در كودكان 12-2 سال mcg/kg3-2 تزريق وريدي مي‌گردد.

   تداخل

‌مصرف همزمان فنتانيل با بنزوديازپين‌ها ، داروهاي تضعيف كننده CNSو دارو‌هاي مهار كننده آنزيم‌هاي كبدي باعث تشديد عوارض جانبي دارو مي‌شود.