موارد مصرف

هيدروكورتيزون براي درمان جايگزيني هورموني در نارسايي غده فوق كليوي استفاده مي شود. اين دارو همچنين در درمان علامتي بيماري هاي التهابي مانند بيماري التهابي روده و هموروئيد و نيز واكنش هاي حساسيتي مانند شوك آنافيلاكتيك، آنژيوادم و در جهت سركوب كردن سيستم ايمني استفاده مي شود. هيدروكورتيزون در هيپرپلازي مادرزادي غده فوق كليه، ادم مغزي و شوك نيز موثر است اين دارو همچنين جهت تشخيص سندرم كوشينگ و افسردگي آندوژن به كار مي رود.

   فارماكينتيك

هيدروكورتيزون سريعاً و به خوبي از دستگاه گوارش جذب مي شود. شكل تزريقي آن نيز از عضله به خوبي جذب مي شود. به طور عمده در كبد و مقاديري نيز در كليه و بافت ها به متابوليت هاي غير فعال تبديل مي شود.

   مكانيسم

اين دارو با عبور از غشاء سلولي به گيرنده هاي خود در سيتوپلاسم متصل شده و كمپلكس دارو-گيرنده وارد هسته سلولي مي شود. اين كمپلكس با اتصال به نواحي خاصي از DNA موجب تحريك روند رونويسي Mrna و به دنبال آن ساخت آنزيم هايي مي گردد كه در نهايت مسئول اثرات سيستميك كورتيكواستروئيدها مي باشند. اين دارو با جلوگيري از تجمع سلول هاي التهابي در ناحيه التهاب، مهار فاگوسيتوز و آزاد شدن واسطه هاي شيميايي التهاب اثرات ضدالتهابي خود را اعمال مي كند.

   موارد منع مصرف

1. تزريق داخل مفصلي اين دارو در مواردي مثل جراحي ترميمي مفاصل: اختلالات انعقادي خون، شكستگي داخل مفصلي، عفونت اطراف مفصل يا سابقه ابتلاء به آن، براي پوكي استخوان اطراف مفصل به دلايلي غير آرتريت و مفصل ناپايدار نبايد مصرف شود. 

2. اين دارو در پيشگيري از سندرم زجر تنفسي نوزادان، در صورت وجود آمنيونيت، عفونت يا تب، عفونت يا هرپس، عدم كفايت جفت و پارگي زودرس غشاء نيز بايد مصرف مي شود.

   هشدار

1. استفاده طولاني مدت آن در كودكان مي تواند منجر به مهار رشد شود. 

2. به دنبال مصرف اين دارو ممكن است آزمون هاي بررسي عملكرد محور هيپوتالاموس- هيپوفيز- غده فوق كليوي دچار اختلال شود. 

3. در افراد مسن و به خصوص خانم هاي يائسه، شانس ايجاد پوكي استخوان و افزايش فشار خون، بالا مي رود. 

4. در صورت نياز به جراحي و يا درمان اضطراري و نيز مصرف دارو در بيماران ديابتي، بايد احتياط كرد.

   عوارض

درمان دراز مدت با هيدروكورتيزون بيمار را از جهت ابتلا به بيماري هاي عفوني مستعد مي كند و از طرفي علائم عفونت نيز پنهان مي شود. مصرف مقادير زياد هيدروكورتيزون مي تواند اختلالات رواني را تشديد كند. آب مرواريد كاهش يا تاري ديد و تكرار ادرار و پرنوشي، قرحه گوارشي، علائم شبه كوشينگ، آكنه، درد در ناحيه سريني و افزايش فشار خون از عوارض جانبي دارو هستند.

   نكات

1. براي به حداقل رساندن تحريك گوارشي شكل خوراكي هيدروكورتيزون بايد بعد از غذا مصرف شود. 

2. از قطع ناگهاني مصرف دارو بعد از استفاده طولاني( بيش از 2 هفته) پرهيز شود. 

3. در طول درمان مصرف بايستي محدود شده و مصرف مكمل هاي حاوي پتاسيم توصيه مي شود. 

4. معاينات چشم پزشكي در طول درمان دراز مد

ت، به طور مرتب بايد انجام گيرد.

   ميزان مصرف

خوراكي: 

بزرگسالان : در بيماري اديسون و يا متعاقب برداشتن غده فوق كليوي به ميزان mg/day30-20 در دو مقدار منقسم تجويز مي گردد. مقدار بيشتر در هنگام صبح و مقدار كمتر در هنگام عصر مصرف مي شود. 

كودكان : به منظور جانشين درماني هورموني به ميزان mg/day30-10 و در مقادير منقسم تجويز مي گردد. 

تزريقي: در نارسايي حاد غده فوق كليه به صورت تزريق داخل وريدي به مقدار 100 ميلي گرم هر 8-6 ساعت همراه با كلرور سديم 9/0 درصد انفوزيون مي گردد. در ساير موارد، دارو به صورت تزريق يا انفوزيون آهسته داخل وريدي به ميزان 500-100 ميلي گرم 3 تا 4 بار در روز با توجه به نياز بيمار تجويز مي گردد. 

كودكان : به صورت تزريق آهسته داخل وريدي و به ميزان 25 ميلي گرم در كودكان كمتر از 1 سال،‌50 ميلي گرم در كودكان 5-1 سال و 100 ميلي گرم در كودكان 12-6 سال تجويز مي گردد

   تداخل

مصرف همزمان اين دارو با ريفامپين، داروهاي ضد صرع‌مانند كاربامازپين، فنوباربيتال، فني توئين و پريميدون موجب تسريع متابوليسم هيدروكورتيزون و كاهش اثر دارو مي گردند. اين دارو ممكن است باعث كاهش اثر داروهاي پايين آورنده قند خون و يا داروهاي كاهنده فشار خ

ون گردند.