موارد مصرف

دگزامتازون براي درمان جايگزيني در نارسايي غده فوق كليوي استفاده مي شود. اين دارو همچنين در درمان علامتي اختلالات التهابي و آلرژيك و در جهت سركوب كردن سيستم ايمني بكار مي رود. دگزامتازون در هيپرپلازي مادرزادي غده فوق كليوي، ادم مغزي، شوك بيماريهاي التهابي رماتيسمي و همچنين جهت تشخيص سندرم كوشينگ و افسردگي آندوژن به كار مي رود.

   فارماكينتيك

دگزامتازون سريعاً و به خوبي از دستگاه گوارش جذب مي شود. فرم تزريقي آن نيز از عضله به خوبي جذب مي شود. بطور عمده در كبد و مقاديري نيز دركليه و وبافت ها به متابوليت هاي غير فعال تبديل مي شود.

   مكانيسم

دارو با عبور از غشاء سلولي به گيرنده هاي خود در سيتوپلاسم متصل شده و كمپلكس دارو-گيرنده وارد هسته سلولي مي شود. اين كمپلكس با اتصال به نواحي خاصي از DNA موجب تحريك روند رونويسي mRNA و بدنبال آن ساخت آنزيم هايي مي گردد كه در نهايت مسئول اثرات سيستميك كورتيكواستروئيدها با جلوگيري از تجمع سلول هاي التهابي در ناحيه التهاب، مهار فاگوسيتوز و آزاد شدن آنزيم هاي مسئول در التهاب و مهار ساخت و آزاد شدن واسطه هاي شيميايي التهاب، اثرات ضدالتهابي خود را اعمال مي كند.

   موارد منع مصرف

1. تزريق داخل مفصلي اين دارو در مواردي مانند جراحي ترميمي مفاصل، اختلالات انعقادي خون، شكستگي داخل مفصلي، عفونت اطراف مفصل يا سابقه ابتلاء به آن، پوكي استخوان اطراف مفصل به دلايل غير آرتريت و مفصل ناپايدار نبايد مصرف شود. 

2. در پيشگيري از سندرم زجر تنفسي نوزادان، در صورت وجود آمنيونيت، عفونت يا تب، عفونت با هرپس، عدم كفايت جفت و پارگي زودرس غشاء رحم نيز نبايد مصرف شود.

   هشدار

1. استفاده طولاني مدت دگزامتازون در كودكان مي تواند منجر به مهار رشد شود. 

2. به دنبال مصرف اين دارو ممكن است آزمون هاي بررسي عملكرد هيپوتالاموس- هيپوفيز غده فوق كليوي دچار اختلال شود. 

3. در افراد مسن و به خصوص خانم هاي يائسه، شانس ايجاد پوكي استخوان و افزايش فشار خون، بالا مي رود. 

4. در صورت نياز به جراحي يا درمان هاي اضطراري و نيز در افراد ديابتي بايد احتياط نمود. 

5. در افرادي كه دارو را با مقادير تضعيف كننده سيستم ايمني دريافت مي كنند از تزريق واكسن هاي حاوي ويروس هاي زنده بايد پرهيز شود.

   عوارض

درمان دراز مدت با دگزامتازون بيمار را براي ابتلاء به بيماري هاي عفوني مستعد مي كند و از طرفي علائم عفونت نيز پنهان مي شود. مصرف مقادير زياد دگزامتازون مي تواند اختلالات رواني را تشديد كند. آب مرواريد، كاهش يا تاري ديد، تكرر ادرار، پرنوشي، قرحه گوارشي، علائم شبه كوشينگ، آكنه، درد در ناحيه سريني و افزايش فشار خون از عوارض جانبي دارو هستند.

 نكات

1. براي به حداقل رساندن تحريك گوارشي شكل خوراكي دگزامتازون، بايد بعد از غذا مصرف شود. 

2. از قطع ناگهاني مصرف دارو بعد از استفاده طولاني( بيش از 3 هفته) پرهيز گردد. 

3. در طول درمان مصرف سديم بايد محدود شده و مصرف مكمل هاي حاوي پتاسيم توصيه مي شود. 

4. معاينات چشم پزشكي در طول درمان دراز مدت، به طور مرتب بايد انجام گيرد.

   ميزان مصرف

خوراكي: 

بزرگسالان : ميزان تجويز معمولي mg/day20-0/5 مي باشد. 

تزريقي: 

كودكان : بصورت تزريقي داخل عضلاني يا تزريق آهسته وريدي در ابتدا 2-5/0 ميلي گرم مي باشد. در درمان ادم مغزي و از راه تزريق داخل وريدي در ابتدا 10 ميلي گرم تزريق و سپس از طريق تزريق داخل عضلاني، هر 6 ساعت و بسته به نياز بيمار به مدت 10-2 روز، مصرف مي شود.

   تداخل

مصرف همزمان اين دارو با ريفامپين، داروهاي ضدصرع مانند كاربامازپين، فنوباربيتال، فني توئين، و پريميدون موجب تسريع متابوليسم دگزامتازون و كاهش اثر دارو مي گردد. اين دارو ممكن است باعث كاهش اثر داروهاي پائين آورنده قند خون و يا داروهاي كاهنده

فشار خون گردد.