فارماكينتيك

تداخل دارويي مصرف همزمان با پروبنسيد ممکن است به کاهش ترشح لوله‌اي آسيکلوير منجر شده و به افزايش نيمه عمر و کاهش ميزان حذف آن از خون و کاهش دفع ادراري آن منتهي شود. اين کاهش کليرانس باعث ثابت ماندن غلظت دارو در سرم مي‌ شود.

   مكانيسم

مکانيسم اثر آسيکلوير به وسيله سلول ويروس به شکل فعال خود ( تري فسفات) تبديل مي‌ شود و آنزيم DNA پليمراز ويروسي را مهار مي‌ کند. در شرايط آزمايشگاهي آسيکلوير بر عليه HSV-1 و HSV-2، ويروس واريسلا زوستر، ويروس اپشتاين بار و سيتومگالوويروس مؤثر است. در محيط داخل بدن آسيکلوير ممکن است طول مدت عفونتهاي حاد را کاهش داده و ترميم ضايعات را در دوره ‌هاي تبخال تناسلي اوليه سرعت بخشد. بيماران مبتلا به تبخالهاي عود کننده مکرر (بيشتر از 6 دوره در سال) به عنوان پيشگيري مي‌ توانند آسيکلووير را از راه خوراکي به مدت 6-4 ماه مصرف کنند تا از عود بيماري جلوگيري کنند. فارماکوکينتيک جذب: از طريق خوراکي به آهستگي و ناقص جذب مي‌ شود (حدود 30-15 درصد). حداقل غلظت پلاسمايي آن طي 2-1.5 ساعت حاصل مي‌ شود. غذا در جذب دارو تأثير ندارد. ميزان جذب دارو از راه موضعي بسيار کم است. پخش: به طور وسيع در مايعات و بافتهاي بدن انتشار مي‌ يابد. غلظت در مايع مغزي- نخاعي تقريبا 50 درصد غلظت پلاسمايي آن است. در حدود 33-9 درصد به پروتئين‌هاي پلاسما پيوند مي‌ يابد. متابوليسم: در داخل سلول ويروس به شکل فعال خود متابوليزه مي‌ شود. تقريبا 10 درصد مقدار جذب شده در خارج از سلول متابوليزه مي‌ گردد. دفع: از مقدار آسيکلوير جذب شده به طور سيستميک تا 92 درصد به شکل تغيير نيافته از کليه‌ها و از طريق فيلتراسيون گلومرولي و ترشح لوله‌اي دفع مي‌ شود. در بيماران داراي عملکرد کليوي طبيعي، نيمه عمر دارو 3.5- 2 ساعت است. در بيماران دچار نارسايي کليه، نيمه عمر دارو به 19 ساعت مي‌ رسد.

   موارد منع مصرف

اثر بر آزمايشهاي تشخيصي غلظت سرمي کراتينين و غلظت ازت اوره خون (BUN) ممکن است طي درمان با آسيکلوير افزايش يابد.

   نكات

طبقه‌بندي فارماكولوژيك: نوکلئوزيد صناعي پورين. طبقه‌بندي درماني: ضد ويروس. طبقه‌بندي مصرف در بارداري: رده B نکات قابل توصيه به بيمار - براي کسب بهترين نتايج، دارو را موقع شروع اولين نشانه‌هاي عفونت (مانند احساس گزگز، خارش يا درد) مصرف کنيد. - در طي عفونت تبخال تناسلي فعال از مقاربت جنسي خودداري کنيد. مصرف در سالمندان: در بيماران سالخورده مصرف دارو بايد با احتياط صورت گيرد. مصرف در کودکان: بي ضرري و اثر بخشي آسيکلوير خوراکي در کودکان ثابت نشده است. اين دارو در تعداد کمي از کودکان به طور وريدي تزريق شده است. در تهيه محلول آسيکلوير براي تزريق به کودکان نبايد از آب باکتريو استاتيک که حاوي بنزيل الکل است استفاده شود. ملاحظات اختصاصي 1- دارو نبايد به صورت زير جلدي، داخل عضلاني، داخل چشمي و يا با مقادير سرشار از راه وريدي مصرف شود. 2- براي جلوگيري از آسيب لوله‌هاي کليوي، دارو بايد حداقل طي يک ساعت انفوزيون شود. 3- حلاليت دارو در ادرار کم است. بنابراين براي جلوگيري از مسموميت کليوي در بيماران تحت درمان با اين دارو از راه سيستميک، بايد از کفايت مايعات بدن ايشان مطمئن بود. 4- غلظت کراتينين سرم بايد پيگيري گردد. اگر طي چند روز پس از شروع درمان با آسيکلوير غلظت آن به حد طبيعي نرسد، مي‌ توان مصرف آب بيمار را افزايش داد و يا مقدار مصرف دارو را تنظيم يا قطع کرد. 5- احتمال بروز علائم آنسفالوپاتي در بيماراني که نسبت به داروهاي سيتوتوکسيک واکنشهاي نورولوژيک نشان داده است بيشتر است.

  ميزان مصرف

موارد و مقدار مصرف الف) تبخال ساده جلدي: مخاطي اوليه يا عود کننده (ناشي از HSV-1 و HSV-2) يا تبخال تناسلي اوليه شديد در بيماراني که مبتلا به نقص ايمني هستند. بزرگسالان و کودکان بزرگتر از 12 سال: هر هشت ساعت مقدار mg/kg 5 با سرعت ثابت و طي حداقل يک ساعت انفوزيون مي شود. مدت مصرف اين دارو براي تبخال ساده جلدي - مخاطي هفت روز و براي تبخال تناسلي پنج روز مي باشد. کودکان کوچکتر از 12 سال: هر 8 ساعت، مقدار mg/kg 10 با سرعت ثابت و طي حداقل يک ساعت انفوزيون مي شود. مدت مصرف براي تبخال ساده جلدي - مخاطي 7 روز و براي تبخال تناسلي 5 روز است. ب) تبخال تناسلي اوليه. بزرگسالان: هر 4 ساعت مقدار 200 ميلي گرم از راه خوراکي در مواقع بيداري (مجموع 5 قرص در روز) به مدت 10 روز يا 400 ميلي گرم هر 8 ساعت به مدت 7 تا 10 روز مصرف مي‌ شود. پ) درمان متناوب براي تبخال تناسلي عود کننده. بزرگسالان: هر 4 ساعت مقدار 200 ميلي گرم از راه خوراکي در مواقع بيداري (مجموع 5 قرص در روز) به مدت 5 روز مصرف مي‌ شود. ت) درمان فرونشاننده طولاني مدت تبخال تناسلي عود کننده. بزرگسالان: 400 ميلي گرم هر 12 ساعت از راه خوراکي به مدت 1 سال مصرف مي‌ شود. ث) زوناي منتشر. بزرگسالان: مقدار mg/kg 10-5 هر 8 ساعت وريدي به مدت 10-7 روز مصرف مي‌ شود. (اين مقدار بايد با سرعت ثابت و طي حداقل يک ساعت انفوزيون شود) مقدار مصرف در نارسايي کليه از راه خوراکي: مقدار 200 ميلي گرم هر 12 ساعت مصرف مي‌ شود.(در صورتي که کليرانس کراتينين معادل ml/min/1.73m2 10 يا کمتر از آن باشد). از راه تزريق وريدي: کليرانس کراتينين اگر معادل يا بيش از 50 ميلي ليتر در دقيقه باشد، مقدار mg/kg 5 هر 12 ساعت، اگر معادل 25-10 ميلي ليتر در دقيقه باشد، مقدار mg/kg 5 هر 24 ساعت و اگر کمتر از 10 ميلي ليتر در دقيقه باشد، مقدار mg/kg 5/2 هر 24 ساعت مصرف مي‌ شود. توجه: در بيماران تحت همودياليز ، مقدار mg/kg 5 بعد از هر دياليز مصرف مي‌ شود.

   تداخل

عوارض جانبي اعصاب مركزي: سردرد ، علائم آنسفالوپاتي (خواب آلودگي، لرزش، اغتشاش شعور، توهمات، آشفتگي، حملات تشنجي و اغما). قلبي- عروقي: کمي فشار خون. دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، اسهال. ادراري - تناسلي: هماچوري ، کريستالوري، اختلال قابل برگشت عملکرد دستگاه ادراري. موضعي: التهاب ، بثورات وزيکولي و فلبيت در ناحيه تزريق. ساير عوارض: درد مفصلي، پيدايش ويروسهاي مقاوم (با مصرف طولاني مدت و مکرر). توجه: در صورت بروز حساسيت مفرط يا آنسفالوپاتي، مصرف دارو قطع شود. مسموميت و درمان مصرف بيش‌ از حد دارو به دنبال تزريق وريدي مقادير سرشار در بيماراني روي مي‌ دهد که وضعيت مايعات بدن آنها پيگيري نشده و يا مقادير زياد و نامتناسبي از دارو را از راه تزريقي دريافت مي‌ کنند. به دنبال مصرف مقادير زياد آسيکلوير مسموميت حاد با آن گزارش نشده است. تظاهرات باليني: مسموميت کليه ‌ها، از جمله افزايش غلظت سرمي BUN و کراتينين که به سمت نارسايي کليوي پيشرفت مي‌ کند. درمان: با همودياليز دارو از بدن خارج مي‌ شود.