موارد مصرف

كلونيدين براي كنترل زيادي فشار خون، پيشگيري از بروز حملات ميگرن، به عنوان داروي كمكي در درمان قاعدگي دردناك و گرگرفتگي ناشي از يائسگي و براي رفع سريع عوارض ناشي از سندرم قطع مصرف مواد مخدر شبه ترياك مصرف مي‌شود.

   فارماكينتيك

كلونيدين از راه خوراكي به خوبي جذب مي‌شود. پيوند اين دارو به پروتئين كم تا متوسط است (40-20 درصد). متابوليسم اين دارو كبدي است. نيمه عمر كلونيدين در افراد با كليه سالم حدود 16-12 ساعت مي‌باشد. زمان شروع اثر كاهش فشار خون 60-30 دقيقه پس از 4-2 ساعت ظاهر مي‌شود. طول اثر دارو از راه خوراكي تا 8 ساعت(36-24 ساعت در بعضی از بیماران)می باشد. 60-40 درصد دارو از راه كليه طي 24 ساعت به صورت تغيير نيافته دفع مي‌شود.

   مكانيسم

تصور مي‌شود كه اثر كلونيدين در پايين‌آورنده فشار خون ناشي از تحريك گيرنده‌هاي آلفا-2 آدرنرژيك مركزي باشد كه منجر به كاهش جريان خروجي سمپاتيك به سمت قلب، كليه‌ها و بستر عروق محيطي مي‌شود. نتيجه آن كاهش مقاومت عروق محيطي، كاهش فشار خون سيستوليك و دياستوليك و كاهش سرعت ضربان قلب است.

   هشدار

1- به منظور جلوگيري از بروز بحران زيادي فشار خون، مصرف اين دارو بايد به تدريج قطع شود. 

2- اين دارو در موارد زير بايد با احتياط فراوان مصرف شود: سندرم رينود يا ساير بيماري‌هاي انسدادي عروق محيطي، سابقه افسردگي و پورفيري( در اين مورد عدم مصرف دارو ترجيح داده مي‌شود). 

3- در صورت وجود عيب كار كليه، كاهش مقدار مصرف دارو ممكن است ضروري باشد. 

4- اگر براي جراحي نياز به قطع درمان باشد، توصيه مي‌شود كه اخرين مقدار حداكثر 6-4 ساعت قبل از جراحي از داروهاي تزريقي پايين‌آورنده فشار خون استفاده شود. 

5- اندازه‌گيري فشار خون در فواصل منظم در طول درمان با اين دارو ضروري است.

   عوارض

خشكي دهان، تسكين، افسردگي، احتباس مايعات، برادي كاردي، پديده رينود، سردرد، سرگيجه، احساس سرخوشي، بي‌قراري شبانه، يبوست و به ندرت كاهش توانايي جنسي با مصرف اين دارو گزارش شده است.

   نكات

1- مصرف اين دارو حتي در صورت احساس بهبودي بايد ادامه يابد. 

2- اين دارو، افزايش فشار خون را درمان نمي‌كند، بلكه آن را كنترل مي‌نمايد. از اين رو مصرف دارو ممكن است تا آخر عمر ضروري باشد. 

3- مراجعه به پزشك،قبل از قطع مصرف دارو ضروري است، زيرا ممكن است كاهش تدريجي مقدار مصرف براي جلوگيري از بروز زيادي واجهشی فشار خون لازم باشد. 

4- به علت احتمال بروز خواب‌آلودگي، از رانندگي و كار كردن با وسايلي كه نياز به هوشياري دارد، بايد خودداري شود. 

5- از مصرف ساير داروها، به خصوص داروهاي مقلد سمپاتيك كه نياز به نسخه ندارند، وداروهاي مضعف cns بايد خودداري شود. 

6- توصيه مي‌شود به منظور اطمينان از كنترل فشار خون در طول شب وكاهش حالت خواب‌آلودگي در روز، آخرين مقدار مصرف روزانه دارو هنگام خواب مصرف شود. 

7- در صورت فراموش شدن يك نوبت مصرف دارو، به محض به ياد آوردن، آن نوبت بايد مصرف شود. اگر بيش از 2 نوبت مصرف دارو فراموش شد،به دليل احتمال بروز واكنش شديد، حتماً با پزشك مشورت گردد.

   ميزان مصرف

به عنوان پايين‌آورنده فشار خون، ابتدا 1/0 ميلي‌گرم 2 بار در روز مصرف مي‌شود. در صورت نياز به كنترل فشار خون،مقدار مصرف هر هفته 1/0 ميلي‌گرم افزايش مي‌يابد. به عنوان مقدار نگهدارنده، mg/day0/6 -2/0 در مقادير منقسم مصرف مي‌شود. به منظور كاهش فوري زيادي فشار خون (ولي نه در موارد اضطراري)، مقدار حمله‌اي 2/0 ميلي‌گرم مصرف شود و سپس 1/0 ميلي‌گرم هر يك ساعت تا زماني كه فشار خون دياستولي كنترل گردد، يا مقدار مصرف تام به 8/0 ميلي‌گرم برسد، مصرف مي‌گردد. سپس بيمار با مقدار نگهدارنده دارو بايد كنترل شود. 

به عنوان پيشگيري از بروز سردردهاي عروقي در بزرگسالان، ابتدا 025/0 ميلي‌گرم 4-2 بار در روز مصرف مي‌شود كه اين مقدار مي‌تواند تا حداكثر 05/0 ميلي‌گرم 3 بار در روز افزايش يابد. 

در درمان قاعدگي دردناك مقدار 025/0 ميلي‌گرم 2 بار در روز به مدت 14 روز قبل از قاعدگي و طي آن مصرف مي‌شود. به عنوان داروي كمكي در درمان سندرم يائسگي، مقدار 075/0-025/0 ميلي‌گرم 2 بار در روز مصرف مي‌شود.

   تداخل

داروهاي ضد افسردگي سه حلقه‌اي ممكن است اثرات كاهنده فشار خون كلونيدين را كاهش دهند. در صورت مصرف همزمان كلونيدين با مسدودكننده‌هاي گيرنده‌هاي بتا-آدرنرژيك، قطع مصرف كلونيدين ممكن است موجب بحران زيادي فشار خون شود.