موارد مصرف

این دارو به عنوان داروی انتخابی در درمان یا پیشگیری از پنومونی ناشی از پنوموسیس تیس کارنی و نیز توکسوپلاسموز، نوکاردیاز، عفونت های مجاری ادرار و تشدید حاد برونشیت مزمن مصرف می شود . همچنین، کوتریموکسازول فقط در درما عفونت گوش میانی ناشی از میکرو ارگانیسم های حساس در کودکان مصرف می شود.

   فارماكينتيك

سولفامتوکسازول به آهستگی و تقریباً به طور کامل از راه خوراکی جذب می شود. تری متوپریم نیز به خوبی از راه دستگاه گوارش جذب می شود. هر دو دارو به طور گسترده در بافت ها منتشر می شوند . دفع هر دو دارو عمدتاً کلیوی است . نیمه عمر سولفامتوکسازول 12-6 ساعت و نیمه عمر تری متوپریم 10- 8 ساعت است .

   مكانيسم

سولونامیدها به طور رقابتی یک آنزیم باکتریایی را که مسئول داخل کردن اسید پارامینوبنزوئیک در ساختمان اسید دی هیدروفولیک است، مهار می کنند . تری متوپریم با اتصال با آنزیم دی هیدرفولات ردوکتاز باکتری، آن را به طور قابل برگشت مهار می نماید .

   موارد منع مصرف

1- این دارو در صورت ابتلای بیمار به نارسایی شدید کبدی یا کلیوی، سابقه حساسیت به سولفونامیدها یا تری متوپریم، اختلالات خونی، کمبود G6PD و در سالخوردگان باید با احتیاط فراوان مصرف شود. 

2- در طول درمان دراز مدت با کوتریموکسازول، انجام آزمون شمارش سلول های خون به طور منظم توصیه می شود. 

3- مصرف این دارو در نوزادان با سن کمتر 6 هفته توصیه نمی شود ( مگر در پیشگیری یا درمان پنومونی ناشی از پنوموسیس تیس ).

   هشدار

هشدار :   1 ـ كوتريموكسازول‌ در صورت‌ابتلاي‌ بيمار به‌ عيب‌ كار كليه‌ يا كبد،اختلالات‌ خوني‌، كمبود G6PD و درسالخوردگان‌ بايد با احتياط فراوان‌مصرف‌ شود. 2 ـ در طول‌ درمان‌ درازمدت‌ باكوتريموكسازول‌، انجام‌ آزمون‌ شمارش‌سلولهاي‌ خون‌ به‌طور منظم‌ توصيه‌مي‌شود. 3 ـ مصرف‌ اين‌ دارو در نوزادان‌ با سن‌كمتر از 6 هفته‌ توصيه‌ نمي‌شود (مگر درپيشگيري‌ يا درمان‌ پنوموني‌ ناشي‌ ازپنوموسيس‌ تيس‌).

   عوارض

تهوع، استفراغ، بثورات جلدی ( از جمله سندرم استیونس – جانسون ، نکرولیز سمی اپیدرم و حساسیت به نور که در این موارد باید مصرف دارو را فوراً قطع کرد)، اختلالات خونی ( شامل کاهش نوتروفیل ها و پلاکت های خونی، ترومبوسیتوپنی، بندرت آگرانولوسیتوز و پورپورا که در این موارد باید مصرف دارو را فوراً قطع کرد ) و به ندرت واکنش های آلرژیک، اسهال، التهاب زبان، استوماتیت،بی اشتهایی، درد مفاصل، درد عضلات با مصرف این دارو گزارش شده اند .

   نكات

1- در طول مصرف این دارو بیمار باید مایعات به اندازه کافی دریافت کند. 

2- احتمال بروز واکنش های حساسیت به نور در بیماران وجود دارد. بیمار باید از قرار گرفتن در معرض نور شدید آفتاب خودداری کند. 

3- در صورت بروز سرگیجه باید احتیاط کرد. 

4- در صورت بروز اختلالات خونی یا بثورات جلدی، باید بلا فاصله مصرف دارو را قطع کرد.

   ميزان مصرف

خوراکی: 

بزرگسالان : به صورت خوراکی دو قرص هر 12 ساعت است که در عفونت های شدید تا 3 قرص هر 12 ساعت افزایش می یابد. در صورتی که طول درمان بیش از 14 روز باشد، این مقدار یک قرص هر 12 ساعت می باشد. کوتریموکسازول در درمان پنومونی ناشی از پنوموسیس تیس کارینی به مقدار 120mg/kg/day در 4فاصله دوز منقسم به مدت 14 روز مصرف می شود. 

کودکان : به صورت خوراکی هر 12 ساعت، در کودکان با سن 6 هفته تا 5 ماه یک قرص در کودکان 6 ماه تا 5 سال 2 قرص کودکان و در کودکان 12-6 سال 3 قرص کودکان مصرف می شود. 

تزریقی: 

بزرگسالان :مقدار مصرف کوتریموکسازول از راه آنفوزیون وریدی 960 میلی گرم ( حاوی 800 میلی گرم سولفامتوکسازول و 160 میلی گرم تری متوپریم ) هر 12 ساعت می باشد که این مقدار در عفونت های شدید تا 44/1 گرم هر 12 ساعت افزایش می یابد . کوتریموکسازول در درمان پنومونی ناشی از پنوموسیس تیس کارنی ، از راه خوراکی یا آنفوزیم وریدی به مقدار 120mg/kg/day در 4-2 مقدار منقسم برای 14 روز مصرف می شود. 

کودکان : کوتریمموکسازول از راه انفوزیون وریدی کودکان به مقدار 36mg/kg/day در 2 مقدار منقسم مصرف می شود که در عفونت های شدید این مقدار به 54mg/kg/day افزایش می یابد.

   تداخل

در صورت مصرف همزمان کوتریموکسازول با تیوپنتال، وارفارین و داروهای ضد دیابت گروه سولفولین اوره، اثر این دارو ها افزایش می یابد . در صورت همزمان این دارو با فنی توئین، پیریمتامین و متوترکسات اثر ضد فولات این داروها افزایش می یابد . خطر بروز سمیت کلیوی ناشی از سیکلوی پورین در صورت مصرف همزمان با کوتریموکسازول افزایش می یابد. اثر این دارو توسط پتاسیم آمینوبنزوات ( PABA) کاهش می یابد.