فارماكينتيك

فارماكوكينتيك جذب: غلظت سرمي كلرامفنيكل بعد از تزريق وريدي آن در بيماران مختلف بسيار متفاوت است و به متابوليسم دارو در بيماران بستگي دارد. پخش: در اكثر مايعات و بافتهاي بدن، مانند مايع مغزي ـ نخاعي (CSF)، كبد و كليه‌ها به طور گسترده انتشار مي‌ يابد. از جفت به راحتي عبور مي‌ كند. حدود 60-50 درصد به پروتئينهاي پلاسما پيوند مي‌ يابد. متابوليسم: عمدتاً به وسيله گلوكورونيل ترانسفراز در كبد به متابوليتهاي غير فعال متابوليزه مي‌ شود. دفع: حدود 12-8 درصد به صورت تغيير نيافته از طريق كليه‌ها و باقيمانده آن، به صورت متابوليتهاي غير فعال دفع مي‌ شود. نيمه عمر پلاسمايي اين دارو حدود 5/4-5/1 ساعت در بزرگسالان داراي عملكرد طبيعي كليه و كبد است. نيمه عمر پلاسمايي در بيماران مبتلا به عيب كار كبد طولاني مي‌ شود. با همودياليز صفاقي نمي‌ توان مقدار قابل توجهي از دارو را از بدن خارج كرد. غلظت پلاسمايي كلرامفنيكل بعد از تزريق وريدي آن در بيماران مبتلا به نارسايي كليوي، ممكن است افزايش يابد. موارد منع مصرف و احتياط موارد احتياط: شيرخواران، اختلال كار كليه يا كبد، پورفيري حاد متناوب يا كمبود گلوكز -6- فسفات دهيدروژناز (G6PD). ديسكرازيهاي خوني كشنده و خطرناك مي‌تواند پس از دوره درمان كوتاه يا طولاني مدت ايجاد شود. هنگامي كه داروهايي با عوارض كمتر قابل استفاده هستند، بهتر است از اين دارو استفاده نشود. استفاده طولاني مدت آن مي‌ تواند منجر به ايجاد عفونت ثانويه نيز بشود.

   مكانيسم

مکانيسم اثر اثر ضد باكتري: كلرامفنيكل پالميتات و كلرامفنيكل سديم سوكسينات، براي آنكه فعاليت ضد ميكروبي داشته باشند بايد به كلرامفنيكل هيدروليز شوند. كلرامفنيكل به جزء S50 ريبوزومهاي باكتري متصل مي‌ شود و ساخت پروتئين باكتري و در نتيجه، تشكيل زنجيره‌هاي پپتيدي را مهار مي‌ كند. كلرامفنيكل معمولاً بر روي باكتريهاي حساس ، مانند ريكتزيا، كلاميديا و ميكوپلاسما و بعضي از گونه‌هاي سالمونلا و همچنين، اكثر ارگانيسمهاي گرم منفي و گرم مثبت، اثرات باكتريوستاتيك دارد. اين دارو در درمان عفونتهاي هموفيلوس آنفلوآنزا، تب دانه دار كوههاي راكي (Rocky mountain spotted fever)، مننژيت، لنفوگرانولوم، پسيتاكوز، مننژيت شديد و باكتريمي مصرف مي‌ شود.

   موارد منع مصرف

تداخل دارويي در صورت مصرف همزمان با تولبوتاميد، فني توئين، كلرپروپاميد، فنوباربيتال و سيكلوفسفاميد، متابوليسم كبدي اين داروها به علت مهار فعاليت آنزيمهاي ميكروزومي كبد توسط كلرامفنيكل، مهار مي‌ شود. در نتيجه، نيمه عمر پلاسمايي اين داروها طولاني مي‌ شود و احتمال مسموميت با آنها افزايش مي‌ يابد. از مصرف توام خودداري شود. در صورت مصرف همزمان با پني سيلين، ممكن است اثرات باكتري كش پني سيلين خنثي شود. بهتر است پني سيلين 1 ساعت (يا بيشتر) قبل از كلرامفنيكل مصرف شود. استفاده توام با سولفونيل اوره‌ها مي‌تواند هيپوگلايسمي ناشي از آنها را تشديد كند قند خون بيمار چك شود. استفاده توام با وارفارين باعث افزايش اثر ضد انعقادي وارفارين مي‌ شود. PT و INR بيمار چك شود. مصرف همزمان با املاح آهن، اسيدفوليك و ويتامين B12، پاسخ هماتولوژيك بدن به اين داروها را كاهش مي‌ دهد.

   نكات

طبقه‌بندي فارماكولوژيك: مشتق دي كلرو استيك اسيد. طبقه‌بندي درماني: آنتي بيوتيك. طبقه‌بندي مصرف در بارداري: رده C ملاحظات اختصاصي آزمونهاي مربوط به كشت و حساسيت به دارو را مي‌ توان به طور همزمان با مصرف اولين نوبت دارو انجام داده و بعد از آن، برحسب نياز ادامه داد. به علت شدت عوارض جانبي كلرامفنيكل، مصرف اين دارو بايد تنها به عفونتهاي شديد محدود شود. اگرچه دارو قابل تزريق عضلاني نيز هست، اما تزريق وريدي دارو، روش ارجح تزريق آن است. غلظت پيك دارو mcg/ml 20-10 و غلظت حداقل آن بايد در محدوده mcg/ml 10-5 باشد. هر گرم كلرمايستين شامل 25/2 mEq 25/2 سديم مي‌ باشد. براي تهيه محلول تزريقي، بايد مقدار 10 ميلي ليتر آب استريل تزريقي به ويال حاوي يك گرم كلرامفنيكل افزود. محلول حاصل حاوي mg/ml 100 كلرامفنيكل خواهد بود. محلول تهيه شده به مدت 30 روز در دماي اتاق پايدار مي‌ ماند، ولي توصيه مي‌ شود كه اين محلول در يخچال نگهداري شود. از مصرف محلولهاي كدر بايد خودداري كرد. تزريق وريدي بايد به آهستگي و طي مدت حداقل يك دقيقه صورت گيرد. محل تزريق از نظر بروز علائم فلبيت و تحريك هر روز بررسي گردد. شمارش كامل سلولهاي خون، پلاكتها و گلبول قرمز و همچنين، غلظت سرمي آهن قبل از شروع درمان و هر دو روز يك بار طي درمان پيگيري شود. در صورت وجود كم خوني، رتيكولوسيتوپني، لكوپني يا ترومبوسيتوپني، بايد مصرف دارو فوراً قطع گردد. بايد همواره مراقب علائم و نشانه‌هاي عفونت ثانويه ناشي از ارگانيسمهاي غيرحساس بود. نك